Ռեզիդենտ և ոչ ռեզիդենտ հասկացությունները Հայաստանում

Ինչ է ռեզիդենտը

Հայաստանի Հանրապետությունում ռեզիդենտ է համարվում այն ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձը, որը մշտապես բնակվում կամ գործունեություն է իրականացնում ՀՀ տարածքում և հարկային տարվա ընթացքում այստեղ է անցկացնում առնվազն 183 օր։ Ռեզիդենտ լինելը հարկային տեսանկյունից նշանակում է, որ Ձեր եկամուտների մեծ մասը հարկվում է ՀՀ օրենսդրությամբ։

Ինչ է նշանակում ոչ ռեզիդենտ

Ոչ ռեզիդենտ է համարվում այն անձը, որը չունի մշտական բնակություն կամ հիմնական գործունեության վայր Հայաստանում և հարկային տարվա ընթացքում այստեղ է լինում 183 օրից պակաս։ Սակայն ոչ ռեզիդենտներն էլ կարող են բացել և վարել բիզնես Հայաստանում՝ հատուկ կարգավորումների և հարկային ռեժիմների համաձայն։

Իրավական տարբերությունները և հարկային կարգավորումները

Ռեզիդենտները վճարում են հարկեր ամբողջ աշխարհում ստացած եկամուտների վրա։
Ոչ ռեզիդենտները հարկվում են միայն ՀՀ-ում ստացված եկամուտների վրա։
Ոչ ռեզիդենտ բիզնեսը հաճախ ունի լրացուցիչ գրանցման և լիցենզավորման պահանջներ։

Բիզնեսի իրավական ձևեր Հայաստանում

ՍՊԸ (Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերություն)

ՍՊԸ-ն իրավաբանական անձի տարածված ձև է, որտեղ մասնակիցները պատասխանատվություն են կրում միայն իրենց ներդրած կապիտալի չափով։

Ինչպես ստեղծել ՍՊԸ

Ընտրեք ընկերության անունը։
Պատրաստեք կանոնադրություն։
Ներկայացրեք փաստաթղթերը Արդարադատության նախարարության իրավաբանական անձանց ռեգիստր։
Ստացեք պետական գրանցման վկայական։

ՍՊԸ-ի առավելություններն ու թերությունները

Առավելություններ՝ սահմանափակ պատասխանատվություն, ներդրումների ներգրավման հեշտություն։
Թերություններ՝ ավելի բարդ հաշվապահություն և տարեկան հաշվետվություններ։

ԱՁ (Անհատ ձեռնարկատեր)

ԱՁ-ն պարզեցված ձև է բիզնես սկսելու համար, որը հարմար է փոքր և միջին ձեռնարկատերերի համար։

Ինչպես բացել ԱՁ

Լրացրեք դիմում հարկային մարմնում։
Ներկայացրեք անձնագրի և սոցիալական քարտի պատճեն։
Ստացեք ԱՁ վկայական։

ԱՁ գրանցման փուլերը

Գրանցում պետական ռեգիստրում
Հարկային հաշվառման ստացում
Տպագրական կնիք պատրաստում (ըստ ցանկության)

Բիզնես պլանի կազմումը

Ինչ է բիզնես պլանը

Բիզնես պլանը Ձեր ընկերության գործողությունների ճանապարհային քարտեզն է, որը ներկայացնում է նպատակը, ռազմավարությունը և ֆինանսական հաշվարկները։

Բիզնես պլանի օրինակ

Գործունեության նկարագրություն
Շուկայի վերլուծություն
Ֆինանսական կանխատեսումներ
Գովազդային ռազմավարություն

Ինչ բիզնես սկսել Հայաստանում՝ շուկայի վերլուծություն

Հայաստանում զարգացող ոլորտներ են՝ տեղեկատվական տեխնոլոգիաները, զբոսաշրջությունը, գյուղատնտեսությունը և սննդի արտադրությունը։

Ինչպես սկսել բիզնես Հայաստանում՝ քայլ առ քայլ

Գործընթացի փուլերը

Գաղափարի մշակում և շուկայի ուսումնասիրություն։
Իրավաբանական ձևի ընտրություն։
Գրանցում պետական ռեգիստրում։
Հարկային հաշվառման ստացում։
Հաշվապահության կազմակերպում։

Իրավաբանական գրանցում

Կատարվում է ՀՀ Արդարադատության նախարարության իրավաբանական անձանց պետական ռեգիստրում։

Հարկային հաշվառման ընթացակարգ

Հարկային գրանցումն ապահովում է Ձեր բիզնեսի օրինական գործունեությունը և թույլ է տալիս հաշվետվություն ներկայացնել։

Հաշվապահական ծառայություններ

Ինչու կարևոր է հաշվապահական աջակցությունը

Հաշվապահը ապահովում է օրինական և ճշգրիտ հաշվառումը, հարկային ռիսկերի նվազեցումը և ֆինանսական հոսքերի վերահսկումը։

Հաշվապահական գրասենյակների և ընկերությունների տեսակները

Փոքր գրասենյակներ՝ փոքր բիզնեսի համար։
Միջին և խոշոր ընկերություններ՝ միջազգային հաշվառման փորձով։

Հաշվապահական ծառայությունների արժեքը և որակը

Գները տատանվում են կախված բիզնեսի ծավալից և հաշվապահական բարդությունից։

Իրավական դաշտը և կարևոր օրենքներ

ՀՀ Սահմանադրություն

Գլխավոր օրենքը, որը սահմանում է Ձեր իրավունքները և պարտականությունները։

Հարկային օրենսգիրք

Կարգավորում է հարկերի տեսակները, վճարման ժամկետները և հաշվետվությունների կարգը։

Աշխատանքային օրենսգիրք

Կազմակերպում է աշխատողների և գործատուների հարաբերությունները։

Խորհուրդներ և ընդհանուր սխալներ բիզնես սկսելու ժամանակ

Տարածված սխալներ և ինչպես խուսափել դրանցից

Առանց շուկայի ուսումնասիրության բիզնես սկսել։
Հարկային և իրավական պահանջները անտեսելը։

Հաջողված բիզնեսների փորձից դասեր

Սկսել փոքր և աստիճանաբար զարգանալ։
Կենտրոնանալ հաճախորդի պահանջների վրա։

Ստորև՝ Հագուստի խանութի պարզ բիզնես պլանի օրինակ․

Բիզնես պլան․ Հագուստի Խանութ

1․ Ամփոփագիր

Նպատակ – ստեղծել հագուստի խանութ, որը կտրամադրի որակյալ, նորաձև և մատչելի հագուստ տղամարդկանց, կանանց և/կամ երեխաների համար։
Տեղադրություն – կենտրոնական փողոցում կամ մարդաշատ տարածքում (օր․՝ առևտրի կենտրոն, համալսարանի շրջակայք, բնակելի թաղամասի կենտրոն)։
Առավելություն – մատչելի գների, նորաձևության և հաճախորդամետ սպասարկման համադրություն։

2․ Բիզնեսի նկարագրություն

Խանութը կտրամադրի տարբեր ոճերի հագուստ՝ դասական, առօրյա և երիտասարդական։
Թիրախային շուկա՝ միջին և միջինից ցածր եկամուտ ունեցող հաճախորդներ, ովքեր ուզում են լավ տեսք ունենալ առանց բարձր ծախսերի։
Ապրանքների մեծ մասը կբերվի տեղական մատակարարներից և արտասահմանյան մեծածախ շուկաներից։

3․ Շուկայի վերլուծություն

Թիրախային հաճախորդներ – երիտասարդներ, ուսանողներ, աշխատող կանայք ու տղամարդիկ։
Շուկայի պահանջարկ – նորաձև և մատչելի հագուստի նկատմամբ միշտ կա բարձր պահանջարկ։
Մրցակցություն – առկա են մեծ բրենդային խանութներ, բայց դրանց գները հաճախ ավելի բարձր են։
Առավելություն մրցակիցներից – փոքրիկ խանութը ավելի ճկուն է գների և նոր ապրանքների արագ ներմուծման հարցում։

4․ Կազմակերպական կառուցվածք

Սեփականատեր։
1-2 վաճառող / խանութի աշխատակից։
Հաշվապահ (կամ ֆրիլանս հաշվապահ)։

5․ Ապրանքներ և ծառայություններ

Կանացի, տղամարդու և երիտասարդական հագուստ։
Լրացուցիչ ապրանքներ՝ աքսեսուարներ (գոտիներ, պայուսակներ, գլխարկներ)։
Ծառայություններ՝ զեղչեր, մշտական հաճախորդի քարտեր։

6․ Մարքեթինգ և վաճառք

Գովազդ սոցիալական ցանցերում (Instagram, TikTok, Facebook)։
Բացման հատուկ ակցիա՝ զեղչեր և նվերներ։
Ֆոտոսեսիաներ և օնլայն խանութ (Shopify–ի միջոցով հեշտությամբ կարող ես ստեղծել օնլայն խանութ, փորձել 3 օր անվճար և հետո՝ ընդամենը $1/ամիս 👉 Shopify)։ (Sponsored)

7․ Ֆինանսական պլան

Սկզբնական ներդրում
- Տարածքի վարձակալություն և ձևավորում։
- Դարակներ, կախիչներ, արտացոլող հայելիներ։
- Սկզբնական ապրանքային պաշար։
- Մարքեթինգային ծախսեր։
Եկամուտներ
- Կախված տեղանքից՝ օրական 20-50 հաճախորդ։
- Միջին գնման գումար՝ 8,000–15,000 դրամ։
- Ամսական շրջանառություն՝ միջինում 2–5 մլն դրամ։
Ինքնածախսերի վերադարձ – մոտ 12–18 ամիս։

8․ Ռիսկեր և լուծումներ

Մրցակցություն → հաճախակի նոր մոդելների ներմուծում։
Սեզոնային պահանջարկ → հավաքածուների ճիշտ պլանավորում։
Ֆինանսական ռիսկեր → ծախսերի խիստ վերահսկում և մատակարարների հետ բանակցություններ։